Chạm khắc là gì? Tìm hiểu nghệ thuật chạm khắc trong kiến trúc nhà gỗ

Chạm khắc là gì? là câu hỏi được nhiều gia chủ quan tâm khi đang tìm hiểu về nghệ thuật chạm khắc trong kiến trúc nhà gỗ. Không chỉ mang tính thẩm mỹ cao, chạm khắc còn thể hiện ý nghĩa về nghệ thuật. Cùng chúng tôi tìm hiểu cụ thể trong bài viết sau.

Video nhà gỗ 3 gian sân vườn ao chòi

Chạm khắc là gì?

Với câu hỏi chạm khắc là gì, thì câu trả lời đây là từ ngữ được bắt nguồn từ điêu khắc. Trong đó, “điêu” là chạm khắc, chạm trổ và “khắc” là dùng dao để đục chạm. Chạm khắc (điêu khắc) là dùng dụng cụ kim khí cứng để tác động lên những chất liệu cứng như: gỗ, xương, đá… để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật.

Với nghệ thuật chạm khắc các nghệ nhân sẽ sử dụng đôi bàn tay khéo léo và kết hợp với các dụng cụ để mài hoặc khắc tác phẩm. Khi đó sẽ tạo nên những đường nét uốn lượn và chi tiết mềm mại đẹp tinh xảo.

Các cấu kiện nhà gỗ được chạm khắc

Khi biết được chạm khắc là gì, gia chủ cũng nên tìm hiểu các cấu kiện nhà gỗ được chạm khắc bao gồm:  

Con rường: Con rường còn được gọi là chồng rường là đoạn gối đỡ ở mái và được đặt chồng lên nhau. Rường xuất hiện ở khu vực hiện và nằm xếp chồng lên câu đầu ở nóc nhà gỗ. Trên cấu kiện con rường được chạm khắc hoa văn lá lật có đường nét uyển chuyển và mềm mại xếp đan xen với nhau.

Khung lá hạ diệp: Cấu kiện này được chạm khắc hoa văn đối xứng với nhau như hình bông hoa đẹp tinh xảo thể hiện được tính thẩm mỹ của kiến trúc nhà gỗ cổ truyền. 

Vì đốc hiên: Được cấu tạo từ những con rường được xếp chồng lên nhau. Trên vì đốc hiên nhà gỗ được chạm khắc hoa văn lá lật đặc sắc và mềm mại. Cùng với hoa văn bông sen đẹp nhẹ nhàng, tinh tế thể hiện ước mong về tài lộc, sức khỏe của gia chủ.

Cửa bức bàn, khung song ô thoáng: Cấu kiện cửa bức bàn gồm có 4 cánh được ghép lại với nhau và được sử dụng để che chắn hoặc tăng tính thẩm mỹ cho ngôi nhà. Trên cửa bức bàn và khung song ô thoáng được đục chạm những hoa văn như: tứ quả, bộ tranh tứ quý… mang ý nghĩa về những điều tốt lành và may mắn đến với gia chủ.  

Kẻ hiên trong nhà gỗ kẻ truyền: Kẻ hiên là dầm được gác nối từ cột con tới cột hiên có tác dụng nâng đỡ mái hiên của ngôi nhà. Trên cấu kiện này được chạm khắc hoa văn như: hoa sen, rồng phượng hóa, hoa văn lá lật… Mỗi hoa văn được khắc trên kẻ hiện thể hiện ước mong về may mắn và hạnh phúc của gia chủ. 

Nghệ thuật chạm khắc trong kiến trúc nhà gỗ

Như vậy là quý vị đã biết được chạm khắc là gì và hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về nghệ thuật chạm khắc trong kiến trúc nhà gỗ dưới đây:

Chạm khắc con giống

Chạm khắc con giống được thể hiện dưới đôi bàn tay khéo léo của nghệ nhân, đó là hình tượng linh vật “Tứ linh”. Cụ thể:

Long (rồng): Linh vật đại diện cho sức mạnh vô song và sự vương quyền. Khi trang trí nhà gỗ hay nhà thờ họ, hình ảnh đầu rồng được chạm khắc với những đường nét đặc trưng như: mắt to, mũi sư tử, trán cao, râu dài, miệng rộng và trên đầu có hình ảnh cặp sừng sắc nhọn. 

Ly (kỳ lân): Tiếp tục tìm hiểu về nghệ thuật chạm khắc là gì với linh vật kỳ lân trong tứ linh. Kỳ lân là loài vật hiền hậu, nhân từ và thông thái, đại diện cho sự may mắn, tốt lành. Trong tứ linh, rồng là vua và kỳ lân là thái tử có đôi mắt tròn, miệng đang ngậm ngọc và hình dáng mình hươu.

Chim phượng: Loài vật biểu tượng cho phúc lộc, sự hiền đức và vĩnh cửu, linh thiêng. 

Rùa (quy): Loài vật có sức sống bền bỉ và dẻo dai, đại diện cho hình tượng “đầu đội trời, chân đạp đất”. 

Chạm khắc tranh phong cảnh 

Tìm hiểu chạm khắc là gì bên cạnh chạm khắc hoạ tiết con giống, thì hoa văn phong cảnh cũng được ưa chuộng khi trang trí nhà gỗ, nhà thờ họ. Đó là những hình ảnh được nhân cách hoá như: phượng hóa, long hoá, mai hoá… Chạm khắc phong cảnh được ưa chuộng vì một số công trình kiến trúc không được chạm khắc hình tượng tứ linh. 

Hình ảnh hoa lá, cây cỏ quen thuộc trong cuộc sống thường ngày qua 4 mùa trong năm: Xuân – Hạ – Thu – Đông… mang tới cuộc sống đầy nhiệt huyết và mới mẻ. 

Nghệ thuật chạm khắc gỗ trong kiến trúc nhà cổ truyền được kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật tả thực và sự tài hoa của người thợ. Điều đó được thể hiện qua cách sắp xếp bố cục tạo nên tác phẩm nghệ thuật độc đáo trong tinh hoa văn hoá của người Việt.  

Xem thêm: Khám phá nét độc đáo trong kiến trúc nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ

Hy vọng với những thông tin chia sẻ ở trên sẽ giúp quý gia chủ nắm rõ được chạm khắc là gì và nghệ thuật chạm khắc trong kiến trúc nhà gỗ. Nếu quý vị cần tư vấn làm nhà gỗ cổ truyền, vui lòng liên hệ Nhà Gỗ Phúc Lộc qua hotline 0973 812 666 để được hỗ trợ tận tình nhất.     

Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc

Số điện thoại: 0973812666

Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm

Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)

>Tham khảo những video hay về nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ

>Tham khảo những dự án nhà gỗ cổ truyền đẹp